HAPTONOMIE
De leer van het gevoel
Haptonomie in Gouda, Utrecht en Doorn
Wat is haptonomie? Deze vraag wordt mij vaak gesteld in mijn praktijk ECHT haptonomie & coaching in Gouda, Utrecht en Doorn-Driebergen. Het woord haptonomie is afgeleid van de Griekse woorden hapsis en nomos. Hapsis staat voor gevoel, gevoelsbeleving, tast. Nomos betekent wet of regel of het geheel van regels. Dit is de letterlijke betekenis. Hapto komt van het werkwoord haptein en betekent: aanraken, verenigen, een relatie vestigen en zich hechten aan. Het betekent ook: ik neem via de tast contact op om te helen, te genezen en te bevestigen. Dit specifieke contact is kenmerkend voor de haptonomie. Het is helend, ontmoetend en bevestigend.
Haptonomie in mijn praktijk in Doorn-Driebergen gaat dus over de regels en wetmatigheden in voelen en aanraken. Ik noem het vaak ‘de leer van het gevoel’. Ervaar het zelf en plan vandaag nog je vrijblijvende kennismaking.
Frans Veldman & Ted Troost
Frans Veldman was fysiotherapeut en de grondlegger van de haptonomie. Hij ontwikkelde de psycho-tactiele therapie. Dit werd vanaf de jaren 60 van de vorige eeuw haptonomie genoemd. Veldman ging er vanuit dat ook het lichaam drager is van gevoelens. Volgens zijn theorie ontstaat door aanraking bewustwording van problemen en blokkades in het lichaam, die vervolgens een plek kunnen krijgen. Hij zag het als zijn levensopdracht om zijn theorie uit te denken. Hij beschreef dit uitgebreid in zijn ‘Opus Princeps’. Dit zeer gedetailleerde boek is naar het Nederlands vertaald als ‘Levenslust & levenskunst.’ Lees ook mijn artikel over een hierop gebaseerde ambachtelijke nascholing bij 3 door Veldman zelf opgeleide docenten.
Zijn bekendste leerling is de recent in 2024 op 88-jarige leeftijd overleden Ted Troost, Nederlands’ meest spraakmakende haptonoom. Ted schreef in 1988 het boek ‘Het lichaam liegt nooit’. Daarin definieert hij haptonomie als volgt ‘Het is een geneeswijze die mensen via hun gevoel confronteert met de emotionele problemen die aan hun kwaal ten grondslag liggen. Door aanraking wordt opnieuw geleerd te voelen. Daardoor ontdooit het bevroren gevoel van binnen.’
Al eind jaren 70 van de vorige eeuw introduceerde hij haptonomie in de wereld van de topsport en topsporter. Hij behandelde onder meer schaatsers Hein Vergeer en Yvonne van Gennip en de voetballers Johan Cruijff en Ruud Gullit en Marco van Basten van het gouden AC Milan. Ook tijdens het gewonnen Europese Kampioenschap voetbal 1988. Later wisten ook topmanagers hem te vinden voor het vergroten van vitaliteit en veerkracht van henzelf en hun medewerkers.
De vraag is wat Ted deed voor en met deze sporters. Daar gaan veel en bijzondere verhalen over rond. Ted zelf zegt daarover in een interview met Voetbal International uit 2022 dat het gaat om ‘geruststellen’ en weer leren voelen en openen; ‘Ik heb zoveel topspelers meegemaakt. Ze zijn net als wij allemaal op zoek naar een beetje geborgenheid.’ In datzelfde interview legt hij nog eens uit wat haptonomie kan doen; ‘Als mensen onder druk komen te staan, is de tastzin vaak het eerste wat ze kwijt raken. Mensen die in hun schulp kruipen zijn minder belastbaar. Door aanraking realiseren ze zich ‘Ik ben niet in m’n eentje’. Ze staan weer open, leren weer daadwerkelijk voelen.’
Lees over mijn ontmoeting met Ted Troost in het artikel ‘De magie van haptonoom Ted Troost is nog altijd voelbaar’. Een inspirerende en bijzondere ervaring tijdens de Masterclass in maart 2022 in Houten.
Hoe werkt haptonomie? De tast als zintuig
Een van de haptonomen van het eerste uur Willem Pollmann-Gardenier schrijft treffend over de werking van de tast in ‘Haptonomische verkenningen’ (1998). ‘Een van de belangrijkste eigenschappen van de tast is het vermogen het tastgevoel te verleggen, je in je gevoel tegemoet te strekken, je te richten op iets of iemand, of je gevoel weer terug te nemen. Met dit vermogen doen we niet zo veel. We zijn ons er niet zo van bewust. Toch is het vermogen ons in aanleg bekend. We gebruiken het zonder nadenken, maar het doortrekt niet ons hele ‘doen en laten’.’
In een interview uit 2005 wordt Ted Troost gevraagd; Hoe werkt haptonomie? Hij geeft dan het volgende antwoord over werking van de tast; ‘De haptonomie maakt gebruik van het natuurlijke fenomeen dat de mens een verlengde tastzin heeft. We zijn in staat dingen te voelen zonder ze werkelijk aan te raken. Als je met een pen over papier gaat, vóel je of dat papier glad is of niet. De pen dient als verlengstuk van je tastzin. Als je in een auto rijdt, vóel je ook hoe groot en hoe breed hij is. Als je een nauw straatje nadert, hoef je niet uit te stappen om te meten. Je gaat er door of je gaat er niet door.’
‘Ik laat de mensen ervaren hoe het is om de ruimte om je heen in te nemen en andere mensen toe te laten in diezelfde ruimte.’ In het interview met VI in 2022 zegt Ted dat voetballers zoveel baat kunnen hebben bij haptonomie; ‘Je gaat je beter voelen en ook beter vóórvoelen. Je wordt bewuster. Voelt aan waar de bal komt.’ Mooi dat hij het accent op de verlengde tastzin legt en daarmee op het creëren van ruimte voor onszelf en anderen.
In het filmpje op YouTube zie je Ted Troost aan het werk aan de behandelbank, met toelichting van Willem Pollmann.
Je lijf als kompas
Dus, wat is haptonomie in het kort en in gewone mensentaal? Haptonomie gaat over voelen. Voelen bij jezelf, in je lichaam en in contact met andere mensen. De essentie is dat je via je lijf kunt ervaren hoe het met je gaat; hoe is het eigenlijk met mij? Het lichaam als gids of kompas ervaar je bij ECHT haptonomie & coaching in Gouda, Utrecht en Doorn-Driebergen.
Het menselijk lichaam geeft heel duidelijk aan of je ergens door wordt aangetrokken of er juist vanaf beweegt. Dat is waardevolle informatie, zo weet je of iets goed voor je is en kun je je keuzes daarop afstemmen.
In een interview met Fabio ‘D Amato in 2022, omschrijft Ted Troost dit als volgt: ‘Als je de moed hebt om je continu gewaar te zijn van je fysieke gevoelens, dan maak je het makkelijk voor jezelf en voor anderen. Als je terug gaat naar wat je fysiek voelt, dan zul je merken dat je de rest gewoon kunt laten – dat reageert vanzelf wel. Het vertrekpunt is daarom altijd de fysieke gevoelens en verder ga ik niet. Het denken en de emoties volgen daarna vanzelf en krijgen een plek.’
Gevoelsherinneringen
In het menselijk lichaam liggen al onze gevoelsherinneringen opgeslagen. Ons lijf weet precies welke negatieve en positieve herinneringen we hebben op gedaan in welke situaties en met wie. Al deze herinneringen bepalen vandaag hoe wij ons bewegen. Hoe we contacten met anderen aan gaan, hoe we ons bewegen in groepen en hoe we omgaan met tegenslagen en emoties. Dat gaat vaak razendsnel en zonder dat we dat doorhebben. Haptonomie stelt dit voelen, en daar bewust van zijn, centraal. Ook in mijn praktijk ECHT haptonomie & coaching in Gouda, Utrecht en Doorn-Driebergen staat het voelen centraal.
Denken in plaats van voelen
In onze cultuur lijkt voelen steeds meer onder te sneeuwen. Het accent komt van jongs af aan steeds meer op denken te liggen.Dit heeft ook gevolgen voor het contact, met ons zelf en in het contact met anderen. Het persoonlijke contact tussen mensen moet vooral nuttig en efficiënt zijn en lijkt steeds zakelijker, resultaatgerichter, te worden. Het gaat ook steeds meer via techniek op onze smartphone of computer.
Je lijf als gids
Over grenzen gaan
Veel mensen lopen hierdoor vast en zijn het verleerd om naar het ‘innerlijke weten’ te luisteren. Of ze voelen dat helemaal niet meer. Als je niet (meer) voelt wat je lijf aangeeft of er niet meer naar luistert, kun je gemakkelijk over grenzen gaan.
Zo kunnen bijvoorbeeld problemen ontstaan als; piekeren, niet lekker in je vel zitten, burn out klachten en moeilijk te verklaren lichamelijke klachten als rugpijn, nekpijn en vermoeidheid die ook somatische klachten (SOLK) worden genoemd. Lees ook het uitgebreide artikel ‘Haptotherapie verrassend effectief bij stress klachten.’
Veel mensen hebben moeite om te gaan met vervelende en onvoorspelbare gebeurtenissen die het leven meebrengt. Wanneer er sprake is van angst, pijn en verdriet, schaamte, kunnen we daar maar moeilijk mee omgaan. We hebben er eigenlijk ook geen tijd en ruimte voor en het lukt het ons ook steeds minder om dit op te vangen met hulp van familie en vrienden.
Balans in voelen, denken en doen in Gouda, Utrecht en Doorn
Haptotherapie is de therapievorm die is gebaseerd op haptonomie. Als haptotherapeut werken we aan bovengenoemde klachten en helpen we mensen weer contact te maken met hun lichaam, om weer te leren voelen, ook de gevoelens die we liever niet ervaren. Kijk hier voor een overzicht van de klachten en situaties waarbij haptotherapie helpt.
Een groot deel van een sessie haptotherapie in mijn praktijk in Gouda, Utrecht en Doorn-Driebergen, wordt doorgaans besteed aan ervaringsoefeningen of het werken aan de behandelbank. Ervaringsoefeningen zijn vaak eenvoudig zoals het kiezen van een prettige plek in de ruimte, het zitten op een yogabal of het overspelen van een bal. Daarbij gaat het tijdens de oefening of het werken op de behandelbank via aanraking, vooral om contact maken met je lichaam en voelen in je lijf wat er gebeurt. Zonder dat het ‘goed of fout’ is. In mijn praktijk in Doorn-Driebergen kan dat ook met ‘Buiten haptonomie’ in het nabijgelegen park Huis Doorn en de bossen van de Utrechtse Heuvelrug. In de natuur kom je makkelijk in contact met je gevoel.
Voelen in plaats van denken en altijd gericht op je hulpvraag. Dit zorgt vaak voor mooie inzichten, herkenning en bewustzijn. Het kan ook confronterend en pijnlijk zijn als de werkelijkheid anders is dan je zou willen. Soms herinnert het ook aan vervelende eerdere ervaringen in je leven. Door te voelen in je lijf kunnen die dan alsnog een plek krijgen in je leven.
Zo kan er weer ruimte ontstaan in het lichaam en balans tussen voelen, denken en doen. Zo krijg je je veerkracht en vitaliteit weer terug en kan het ook weer gaan stromen in werk, studie, gezin en relaties.
Lees meer over de resultaten van haptotherapie, de ervaringen met haptonomie en de haptotherapie ervaringen van mijn cliënten in onder andere Gouda, Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Doorn en omgeving.
Ervaar haptonomie zelf in Gouda, Utrecht en Doorn-Driebergen
Ervaar haptonomie zelf in Gouda, Utrecht of Doorn-Driebergen en maak vandaag nog een afspraak op de site voor een gratis oriëntatiegesprek. Ik heb geen wachtlijst.
Zoek je een haptonoom of haptotherapeut in de Randstad? Gouda, Utrecht en Doorn-Driebergen zijn dichtbij. ECHT haptonomie & coaching is ook uit omliggende steden en dorpen goed bereikbaar. Bijvoorbeeld ook uit Houten, Zeist, Maarn, Woudenberg, Leersum, Veenendaal en Amersfoort.
Ook met het OV is de praktijk goed te bereiken Kom je met de auto, kun je vrijwel altijd voor de deur parkeren. Zowel in Gouda, Utrecht als Doorn.
Als je nog vragen hebt, beantwoord ik die graag. Je kunt me daarvoor bellen op 06 55742808 of een bericht sturen.